W poniedziałek, 21 października 2024 roku odbyły się w Gostyniu uroczystości upamiętniające 85. rocznicę dokonanej przez Niemców, w ramach operacji „Tannenberg”, publicznej egzekucji 30 obywateli miasta i okolicy. Tegoroczne obchody rozpoczęły się nietypowo, na skwerze przed budynkiem Muzeum w Gostyniu przy ulicy Kościelnej. To właśnie tam nastąpiła inauguracja czasowej ekspozycji rzeźby św. Michała – „Anioła Pokoju” autorstwa Reinharda Pontiusa. Następnie w gostyńskiej farze odbyła się msza święta w intencji ofiar. Dalsza część uroczystości odbyła się na Rynku, w bezpośrednim sąsiedztwie Pomnika Rozstrzelanych. Okolicznościowe przemówienie wygłosił Burmistrz Gostynia Jerzy Kulak. Wspominając ofiary egzekucji podkreślił, że byli to „wybitni działacze społeczni, polityczni, gospodarczy i kulturalni. Mówiąc jednym słowem: stanowili elitę. Gostyń stracił wtedy swoich przywódców, rodziny – bliskich, przyjaciele – przyjaciół, a sąsiedzi -- sąsiadów. Każdy w mieście odczuł boleśnie skutki tej zbrodni. Dla wielu stanowiła okrutny cios. Powstała trudna do zagojenia rana w sercach ludzi, w zbiorowej pamięci społeczeństwa, w lokalnej świadomości i tożsamości”. Następnie głos zabrał także stojący na czele niemieckiej delegacji dr David Klein, dyrektor Urzędu ds. Kultury i Ochrony Zabytków Miasta Drezna. Krótką modlitwę w intencji pomordowanych poprowadził ksiądz kanonik Grzegorz Robaczyk, dziekan dekanatu gostyńskiego. Następnie na płycie Pomnika Rozstrzelanych wieńce i wiązanki kwiatów złożyli: członkowie rodzin rozstrzelanych w 1939 roku, poseł na Sejm RP Jan Dziedziczak, przedstawiciele gostyńskich samorządów gminnego i powiatowego, delegacja samorządu zaprzyjaźnionego Miasta Drezna oraz delegacje Towarzystwa Niemiecko-Polskiego Saksonii i Związku Antyfaszystów Saksonii, przedstawiciele związku kombatantów, uczniowie miejscowych placówek oświatowych, członkowie partii i ugrupowań politycznych, a także organizacji społecznych, druhowie OSP i harcerze.
Przypomnijmy, że aresztowania polskich działaczy politycznych, weteranów powstania wielkopolskiego i śląskiego, urzędników, ziemian, nauczycieli, znanych działaczy społecznych rozpoczęły się 19 października 1939 roku. Zgodnie z tajną dyrektywą Arthura Greisera, namiestnika Rzeszy w Kraju Warty z 29 września 1939 roku, ludzie ci mieli być fizycznie wyeliminowani. Pierwsze listy proskrypcyjne powstały już w marcu 1939 roku. Po wkroczeniu wojsk niemieckich na ziemie polskie nieco je zmieniono. Z niemałym trudem udało się badaczom ostatecznie ustalić, że sprawcami egzekucji w Gostyniu, Krobi i Poniecu były oddziały Einsatzkommando 15 (2/VI), wchodzące w skład grupy operacyjnej Einsatzkommando VI. Dowodził nim bezpośrednio Sturmbannführer SS Franz Sommer. Aresztowano wówczas 40 mieszkańców Gostynia i okolicy. W publicznej egzekucji zginęło 30 osób. Więcej na ten temat https://www.muzeum.gostyn.pl/i/rocznik/2019/167_CzubRobert.pdf
